فلسفه چیست؟ فرق فلسفه و حکمت چیست؟ آیا اصلا فرقی میان این دو قائلیم؟ فلسفه اسلامی و حکمت اسلامی چه رابطه ای با هم دارند؟ یکی هستند؟ مقدمه یکدیگرند؟ یا...؟ چون این موضوع مورد مناقشه است ابتدا یکی از اصول بحث (حکمی یا فلسفی) را در این موضوع بیان می کنم و آن عدم تعصب در برخورد با شنیدن حرف‌های متفاوت نسبت به حرف‌های پیشین است.
برای این امر شما را به سخنان آیت‌الله مصباح یزدی ارجاع می‌دهم.
{برخورد متعصبانه با فلسفه به دور از فرهنگ قرآن و سیره اهل بیت(ع) است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌ا... مصباح یزدی، ایشان در دیدار با اعضای هیأت رئیسه مجمع حکمت اسلامی که در تاریخ 8 تیر 1391 در سالن تشریفات مؤسسه برگزار شد، ضمن شکرگزاری خداوند به خاطر نعمت‌های بی‌شمار فردی و اجتماعی، خاطر نشان کرد: علاوه بر شکرگزاری زبانی، باید شکر عملی این نعمت‌ها را نیز به جا آوریم و در تکمیل و گسترش آن‌ها تلاش کنیم.
آیت‌ا... مصباح با بیان این‌که از دیرباز مسأله فلسفه در عالم اسلام و تشیع مسأله‌ای کمابیش جنجالی بوده است، اظهار داشت: در مقام بررسی جایگاه فلسفه، سؤالاتی مطرح است که چرا فلسفه چنین ویژگی پیدا کرده و باید آسیب‌شناسی شود که چه عاملی موجب چنین سوء تفاهمی شده و چه کار باید انجام داد، که فلسفه جایگاه اصلی خود را پیدا کند.
ایشان سؤال دیگر در این باب را این‌گونه مطرح کرد که نقش فلسفه در تکامل انسان و شناخت و پیمودن راه حق چه اندازه است و پرداختن به آن چه مقدار ضرورت دارد.
آیت‌ا... مصباح افزود: موضوع دیگری که باید مورد بررسی قرار گیرد این است که ارتباط میان فلسفه و علوم انسانی چیست و فلسفه تا چه اندازه می‌تواند در اسلامی‌سازی علوم انسانی نقش ایفا کند.
ایشان ادامه داد: اگر فلسفه می‌بایست نقش خود را در مقابله با علوم انسانی موجود و طراحی علوم انسانی مطلوب، ایفا کند، آیا همین فلسفه امروز کافی است یا باید در فلسفه نیز تحول و تکامل ایجاد شود.
آیت‌ا... مصباح تأکید کرد: این‌ها مسائلی است که باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد و پاسخ مناسبی به آن داده شود، و لازم است پژوهشی عالمانه، محققانه و غیرمتعصبانه در خصوص آن‌ها صورت گیرد تا فلسفه بتواند نقش خود را در دفاع از معارف اسلامی، رفع شبهات و طراحی علوم انسانی اسلامی ایفا کند.
ایشان یادآور شد: فلسفه اسلامی با گرایشات مختلف و زحماتی که بزرگان کشیده‌اند، این پتانسیل را دارد که به همه این سؤالات پاسخ دهد به شرطی که فرآوری شود. مجمع حکمت اسلامی به‌عنوان متولی این امر باید در این مسیر تمام سعی و تلاش خود را به کار گیرد.
ایشان افزود: هدف از تشکیل مجمع فلسفه اسلامی، پاسخ‌گویی به این شبهات و سؤالات است و مجمع باید ابتدا این مسائل مهم را حل کند.
عضو مجلس خبرگان رهبری برای رهایی از برخی تعصبات نابجا در مورد فلسفه به آیات قرآن و سنت اهل بیت(ع) اشاره کرد و خاطر نشان کرد: قرآن کریم علاوه بر آیات فقهی، آیات بسیار دیگری دارد که به شکلی در حیطه فلسفه است؛ همان‌طور که تمام حوزه‌های علمیه ما بر پایه همین آیات فقهی شکل گرفته، باید به آیات فلسفی نیز بی‌تعصب نگاه کرد و بنیان فکری و اعتقادی را بر اساس این اصول عقلی بنا نمود.
ایشان اظهار داشت: در سیره اهل بیت(ع) نیز بسیار دیده می‌شود، که با استفاده از دلیل و برهان عقلی، به سؤالات پاسخ می‌دادند و فارغ از تعبدیات، در مناظرات شرکت می‌کردند و با دلیل و منطق در برابر مخالفان رفتار می‌کردند.
ایشان تأکید کرد: بهترین الگو، برای بهره‌مندی از فلسفه، را قرآن و اهل بیت(ع)، به ما معرفی کرده‌اند و برخورد متعصبانه با فلسفه به‌دور از فرهنگ قرآن و سیره اهل بیت(ع) است؛ از سوی دیگر نباید به فلسفه به گونه‌ای نگاه کرد که گویا ثمراتش وحی منزل است و قابل خدشه نیست؛ بلکه باید با نگرشی منطقی با فلسفه برخورد کنیم.
آیت‌ا... مصباح یزدی یادآور شد: اگر تلاش‌های علامه طباطبایی(ره) و شهید مطهری نبود، فلسفه در همان جایگاه ابتدایی خود باقی می‌ماند و نمی‌توانست نقش خود را در فرهنگی اسلامی ایفا کند و از طرف دیگر نیز در مقام پاسخ‌گویی به شبهاتی که از داخل و خارج وارد می‌شود، حرفی برای گفتن نداشتیم.
ایشان بیان داشت: باید با دید منطقی به مطالب و شبهاتی که در غرب مطرح است، گوش کرد و آن‌ها را با نگاه عمیق علمی مورد نقد و بررسی قرار داد تا روز به‌روز بر گسترش و شکوفایی فلسفه افزوده شود و بتواند جایگاه واقعی خود را بیابد.
هفته نامه پرتو سخن سال13 شماره634 صفحه13 }
چند نکته از متن:
فلسفه را طرد نکنیم و آن را جدای اسلام ندانیم.
بهترین الگوی استفاده از فلسفه را قرآن و اهل بیت به ما منتقل کرده اند.
فلسفه اسلامی برای پاسخ به نیاز ها باید فرآوری شود و رشد و تکامل یابد.
باید منطقی با فلسفه برخورد کنیم و ثمراتش را وحی منزل ندانیم.
یک نتیجه گیری بنده از این نکات:
حتی پیش از ورود به فلسفه حتی از نوع اسلامی آن می بایست به قرآن و اهل بیت مراجعه کنیم تا هم شیوه صحیح استفاده از ان را بیاموزیم و هم خطر مخدوش بودن ثمرات آن را کاهش دهیم.
برچسب‌ها: اعتقادی